Жолдар неге шұрық-тесік? Шын себеп енді белгілі болды!
Еліміздегі 431 асфальт-бетон зауытының небәрі 162-сі ғана нормативке сай жұмыс істейді. Ал қалғаны тиісті сертификаттарсыз, ескі жабдықпен және зертханасыз өнім өндіріп келген.
Қазақстан жолдарының шынайы проблемасы – сапасыз асфальт
Қазақстандағы ойдым-ойдым, жамау-жамау жолдар халықтың ең жиі көтеретін мәселелерінің бірі. Мемлекет миллиардтап қаржы бөліп жатқанымен, жағдай өзгерер емес. Негізгі себеп – жол төсеу кезінде қолданылатын асфальт-бетон қоспасының сапасы. Ресми дерек бойынша, еліміздегі 431 зауыттың тек 162-сі ғана нормативтік талаптарға сай өнім шығарады. Бұл – бар болғаны 37,5%. Қалғандары – сертификатсыз, ескі құрал-жабдықпен, зертханасыз жұмыс істеп келген. Бұл туралы azattyq-ruhy.kz хабарлады.
Министрлік тексерісі: 2024–2025 жылдары не өзгерді?
2024 жылдан бастап Көлік министрлігі асфальт-бетон зауыттарын толық тексеруге кірісті. Комиссия құрамына Жол активтері сапасының ұлттық орталығы, ҚазжолҒЗИ мен ҚазАвтоЖол мамандары енді. Тексеріс нәтижесінде:
- 404 зауыттың тек 109-ы ғана жарамды деп танылды;
- Қалғандарына сәйкестікке келтіру ұсынылды;
- Жергілікті әкімдіктерге сапасыз зауыттардан қоспа сатып алмау жөнінде ескерту жіберілді;
- Ал талапқа сай зауыттарға министрлік атынан алғыс хаттар берілді.
2025 жылы асфальт-бетон зауыттарының саны 431-ге жетіп, былтырғыдан 6% өсті. Министрлік тексерісін жалғастырды. Жаңа мәліметтерге сәйкес:
- 162 зауыт нормативке сай;
- Тағы 127 зауыт ескертуден кейін стандарттарға сәйкестендіру жұмыстарын жүргізген.
Бұл өткен жылмен салыстырғанда 10%-ға өсім бар екенін көрсетеді.
Сапасыз зауыттарға шара қолдану неге қиын?
Көлік министрлігінің айтуынша, қолданыстағы заңнамада қатаң жазалауға құқықтық негіз жоқ. Қазір ведомство заң жобасын әзірлеп жатыр, оған сәйкес:
- Сапасыз өнім шығаратын зауыттардан асфальт алуға шектеу қойылады;
- Талапқа сай келмейтін кәсіпорындардың жұмысы уақытша тоқтатылады.
Басты мақсат — кәсіпкерлердің құқығын шектемей, жол сапасын жүйелі түрде көтеру.
Заңсыздықтар неге орын алады?
Талапқа сай емес зауыттарда:
- Дозатор, термометр секілді құралдар калибрлеуден өтпеген;
- Сертификат жоқ, зертханалар жұмыс істемейді;
- Автоматтандырылған мөлшерлеу жүйесі жоқ;
- Ескі жабдықтар қолданылып келеді.
Бұл — асфальт сапасына тікелей кері әсер ететін басты фактор.
Көлік министрлігі асфальт-бетон зауыттарын жыл сайын аттестаттауды жалғастыратынын мәлімдеді. Мақсат – жолдардың сапасын жақсарту, өндірістегі тәртіп пен жауапкершілікті күшейту.