Қуырылған картоп: Дәмінен бас тартпай, денсаулыққа зиян келтірмей жеудің жолы
Қуырылған картоп – әлем бойынша ең танымал тағамдардың бірі. Балалардан бастап ересектерге дейін барлығы сүйсініп жейтін бұл жеңіл ас күнделікті дастарқаннан орын алса да, тамақтану мамандары оның шамадан тыс тұтынылуы денсаулыққа қауіп төндіретінін ескертеді.
Зерттеулер не дейді?
British Medical Journal жариялаған соңғы зерттеуде 1984 жылдан 2021 жылға дейінгі аралықта 205 мың адамның тамақтану әдеттері сарапталған. Нәтижесінде:
- Аптасына үш рет қуырылған картоп жейтін адамдарда 2-типті диабетке шалдығу қаупі 20%-ға артады.
- Ал пісірілген, буға дайындалған немесе пюре түріндегі картопты дәл осындай жиілікпен тұтынғандарда қауіп деңгейі тек 5%-ға ғана өскен.
- Егер картопты басқа көмірсулармен алмастырса, диабетке шалдығу қаупі орта есеппен 8%-ға төмендеген.
Неге картоп «пирамиданың төменгі сатысынан» жоғалды?
Италиядағы Istituto Superiore di Sanità маманы Лаура Россидің айтуынша, картоптың жаңа тағамдық пирамидадағы деңгейінің төмендеуі оның гликемиялық индексіне емес, негізінен қуырылып тұтынылуына байланысты. Қуырылған картоп көп мөлшерде май мен тұзды қамтитындықтан, теңгерімсіз ас мәзіріне себеп болуы мүмкін.
Қауіпсіз әрі дәмді қуырудың құпиясы
Дегенмен, картоптан толықтай бас тартудың қажеті жоқ. Маман кеңестері бойынша қуырылған картопты пайдалырақ етуге болады:
- Зәйтүн майында (extra virgin olive oil) қуыру – антиоксиданттар қосып, картоп қыртысының пайдалы әсерін 6 сағатқа дейін сақтайды.
- Картопты алдын ала судырып алу – қарапайым қанттарды азайтып, қытырлақ қабықтың пайда болуына көмектеседі.
- Майды 160–180°C температурада ұстап, аз мөлшерде қуыру – майдың күйіп кетуінен сақтайды.
- Дайын қатып қалған өнімдерден гөрі жаңа аршылған картопты қуыру әлдеқайда пайдалы.
Қуырылған картопты толықтай шектеу міндетті емес. Ең бастысы – шамадан тыс асыра пайдаланбау және дұрыс қуыру тәсілін таңдау. Осы қарапайым ережелерді сақтай отырып, сүйікті тағамды ешқандай ағзаны қинауынсыз жеуге болады.