
Спорттық нәтижелерге жету немесе дене пішінін жақсарту үшін ең маңызды қадамдардың бірі – калорияны дұрыс есептеу. Дене салмағын азайту, бұлшықет массасын арттыру немесе қолда бар салмақты сақтау – бәрі адамның күнделікті қанша энергия тұтынатынына байланысты.
Калория – тағамның энергетикалық құнын өлшейтін негізгі көрсеткіш. Ол арқылы:
Зерттеулер көрсеткендей, диета ұстаудағы ең үлкен қателік – қажетті нормадан артық тұтыну. Көбінесе адам өз рационындағы нақты калорияны 20–25% төмендетіп есептейді, бұл салмақ тастауға кедергі болады.
Әр адамның калория қажеттілігі жеке ерекшеліктеріне байланысты:
Осы көрсеткіштерді ескеретін арнайы онлайн-калькуляторлар мен қосымшалар ең тиімді әдіс болып саналады. Ал орташа кестелер мен жалпы формулалар нақты нәтиже бермейді.
Артық салмақтан арылудың басты шарты – калория тапшылығы. Яғни ағза тұтынғаннан көп энергия жұмсауы керек. Калория тапшылығына спорттық белсенділік арқылы немесе рационды азайту арқылы қол жеткізуге болады.
Көптеген мамандар тәуліктік нормадан -500 ккал аз тұтынуды тиімді тәсіл деп санайды. Мысалы, норма 2300 ккал болса, 1800 ккал тұтыну біртіндеп салмақты азайтады. Бірақ бірден 500 ккал азайту психологиялық тұрғыдан қиын болуы мүмкін, сондықтан калорияны аптасына 100–150 ккал-ға қысқарту ұсынылады.
Бұлшықет өсіру үшін, керісінше, калория профициті қажет. Ол үшін:
Мысалы, егер ер адамның нормасы 2500 ккал болса, салмақ қосу үшін 2750–2800 ккал тұтыну керек. Бұлшықет жинау кезінде бастысы – артық майды болдырмау үшін тепе-теңдік сақтау.
Калорияны санаумен қатар БЖУ (белок, май, углевод) теңгерімі маңызды.
Салмақ тастауда:
Әйелдер үшін майды жалпы калорияның 15%-ынан төмен түсіруге болмайды, себебі гормондық тепе-теңдік бұзылады.